علت‌های رواج سیرة عنتره در عصر عباسی دوم

سیرة عنتره یکی از بزرگ‌ترین داستان‌های حماسی است که از شخصیت حقیقی عنتره نشأت‌ گرفته‌است. مقصود از عنتره، همان شاعر و جنگاور بزرگی است که در عصر جاهلی می‌زیست. نام و یاد سیرة عنتره طی قرون متمادی تا عصر عباسی و حتی عصر حاضر بر زبان مردم ساری و جاری بوده‌است؛ بنابراین این سیره طی این زمان حجیم‌تر و بزرگ‌تر شده و سرشار از مبالغه دربارة شجاعت و قدرت عنتره بن شداد است. این پژوهش می‌کوشد تا علل این توجه روزافزون مردم به سیرة عنتره را در عصر عباسی دوم بیابد و با روشی توصیفی ـ تحلیلی به این مسئله پاسخ دهد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد مردم در عصر عباسی دوم در وضعیت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی طاقت‌فرسا و نابهنجاری به سر می‌بردند. در آن هنگام که شکاف طبقاتی و آسیب‌های اجتماعی جامعه را رو به زوال می‌برد و ناهنجاری‌هایی از قبیل دزدی، کلاه‌برداری و گدایی رواج یافته بود، سردمداران حکومت در آسایش و رفاه بر جامعه حکم می‌راندند. در چنین وضعیتی، قیام‌ها و درگیری‌های متعددی در قلمرو وسیع حکومت عباسی رخ داد و دولت‌های کوچک و محلی فراوانی در این قلمرو شکل گرفتند. فشار طاقت‌فرسای این شرایط بر جامعه، یکی از علل روی آوردن مردم به سیرة عنتره بود. مردمی که در جست‌وجوی شخصی بودند که آنان را از این اوضاع نابسامان و فقر و تنگنا و ظلم نجات دهد و سرانجام این شخص را در شخصیت خیالی عنتره یافتند که خود خالق آن بودند.